وسواس در کودکان

وسواس کودکان معمولا با بروز نشانه‌های موقعیتی آغاز می‌شود.

والدین در این زمان گمان می‌کنند که فرزندشان بزرگ می‌شود و رفتار مشاهده شده در او از بین می‌رود.

پدر و مادر ها ادعا می کنند هرکاری می توانند برای فرزندشان انجام می دهند.

تفریح فرزندشان به جا است.

هرچیز که فرزند بخواهد والدین برایش مهیا می کنند.

بعضی از والدین ادعا می کنند یک فرزند بیشتر ندارند بنابراین هرچه فرزند بخواهد برایش تهیه می کنند.

والدین سعی می کنند خیلی با فرزندشان خوب باشند ولی دچار بحران می شوند.

اشکال وسواس در کودکان

وسواس در کودکان همانند وسواس در بزرگسالان به دو نوع وسواس فکری و وسواس عملی تقسیم می شود.

وسواس فکری: کودک ما دچار افکاری می

علت ایجاد وسواس کودکان

به طور مثال:

مادری می گفت: پسرم دارای وسواس است و بیان می کرد که من و همسرم دارای وسواس نیستیم ولی پدربزرگ این پسر دارای وسواس است.

مادر خواستار کمک به فرزندش بود.

نگران بود که نکند مثل پدربزرگش قرار است همیشه وسواس داشته باشد.

وقتی بررسی کردیم مشاهده کردیم دقیقا وقت های وسواس در فرزند ایجاد شده که به او فشاری وارد شده است.

مانند:

زمانی که خواهرش به دنیا آمده است.

زمانی برای تحصیلات خود وارد خوابگاه شده است.

در این دو زمان وسواس شروع شده و سپس ادامه پیدا کرده است.

چه اتفاقی افتاده بود؟

چرا فرزند این طور شده است؟

وقتی بررسی ها بیشتر شد متوجه شدیم خانواده فوق العاده سخت گیر است.

ترس از اینکه مبادا فرزندشان به آینده خودش لطمعه ی وارد کند یا به خودش لطمعه بزند فرزند را از خیلی مسائل ترسانده بودند.

مثلا می گفتند:

با فلان دوست خود نگرد.

این لباس را نپوش.

به فلان وسیله دست نزن.

اگر می خواستی یک کار را انجام بدی فعلا تحت هیچ شرایطی انجام نده چرا که الان باید درس بخوانی.

با این کار ذهنیت فرزند خود را محدود کردند.

نگذاشتند فرزندشان خیلی از کار ها را تجربه کند.

فرصت جست و جو و کنکاش اطراف را از فرزندشان گرفته بودند.

با این تفکر که به فرزندشان آسیبی می رسد خودشان را قانع کرده بودند.

محدودیت ها باعث شده بود که فرزند احساس کند نباید اشتباه کند.

همیشه باید مواظب رفتار خود باشد.

این عمل والدین باعث بالا رقتن اضطراب فرزند شده بود.

ترس از اشتباه نکردن در ناخود آگاه فرزند حک شده بود.

این ترس فرزند باعث شده بود که خیلی از کارها را شروع نکند.

ترس از اینکه چه اتفاقی قرار است برایش رخ دهد.

کودکان کمال طلب تمام تلاش خود را می کنند کار خود را به نحو احسن انجام دهند .

البته هیچ وقت از کارشان راضی نیستند. کودک و نوجوان وسواسی غالبا اضطراب خود را با افکار و اعمال تکراری کنترل می کنند.

ریشه وسواس کودکان

در واقع ریشه وسواس این کودکان اضطراب است.

این والدین صبر را به فرزند خود آموزش ندادند.

وقتی همه چیز برای فرزند مهیا باشد و صبر را به فرزند یاد ندهند توقع فرزند بالا می رود دوباره همین توقعه زیاد باعث بالا رفتن اضطراب در وجود فرزند می شود.

این چند عامل، عامل های بسیار قوی هستند.

فرد را حساس می کنند.

فرد را به سمت وسواس یا بیماری های روحی و روانی دیگری سوق می دهد.

بنابراین مواظب باشید در ارتباط با فرزند خود سخت گیری، کنترل گری و قوانین سخت نداشته باشید.

کودکان و نوجوانانی که در خانواده های سخت گیر و کنترل گر هستند معمولا رفتارهای وسواسی از خودشان نشان می‌ دهند.

قدرت تصمیم گیری ندارند. مدام دچار شک و تردید می شوند.

این خانواده های کنترل گر قدرت تصمیم گیری را از کودک و نوجوان می گیرند .

کودک مدام چک می کند که آیا این کار درست است یا نه.

نگران این است والدین او را زیر سوال ببرند و سرزنش کنند در واقع کودک به افکار و اعمال غیر منطقی و تکرار شونده می پردازد.

شما چطور والدینی هستید!

حال ببینید شما با فرزند خود چگونه رفتار می کنید.

آیا احساس می کنید فرزندتان دچار وسواس، افسردگی یا وابستگی به شما شده باشد.

آیا نمی تواند کار های خود را به درستی انجام دهد؟

شما می توانید به فرزند خود کمک کنید.

بگذارید فرزندتان خودش کارهایش را انجام دهد.

مسئولیت بیشتری به او بدهید.

تشویقش کنید.

کار های مثبت فرزندتان را ببینید.

از کار های منفی او چشم پوشی کنید.

پیشنهاد ما درمان همزمانی والدین و فرزند است.

والدین نقش اساسی در درمان وسواس کودک خود دارند.

اگر شما والدین یک کودک وسواسی هستید حتما فکر می کنید که بهترین کار برای کمک به او ایجاد حس امنیت و اطمینان خاطر است.

البته این کاملا عادی است که والدین بخواهند از کودکشان محافظت کنند و هر مشکلی که آن ها را اذیت می کند دور کنند.

بدانید هر فرزندی با شخصیت خاص خودش به دنیا می آید.

شخصیت فرزند و رفتار والدین هر دو تاثیر گذار است.

والدین مسبب وسواس فرزند خود

یکی از مهم ترین خصوصیات والدین که موجب وسواسگری کودکان ما می شود خصوصیات اخلاقی خود والد از جمله کمال گرایی والدین است که خصوصیت کمال­گرایی به تدریج در کمال سکوت در فرزندان درونی می­شود. امروز والدین خود بنده و برده موفقیت هستند و این حس را به عنوان یک انتظار به فرزندان منتقل می­کنند. شاید کمال­گرایی را بتوان به عنوان «یک فشار مدرن» روی بچه­ها نامید. بچه­هایی که از سطح، خوبی از رفاه برخوردارند و والدینی با تحصیلات بالا دارند. والدینی که تأکید بسیار بر فضائل دارند و فرزندانشان را بر اساس این فضائل ارزشیابی می­کنند تا ویژگی­های شخصی­شان.

کمال­گرایان مثبت از کار و تلاش زیاد لذت می­برند و وقتی که در انجام دادن یا ندادن کاری آزادند، سعی می­کنند آن را به بهترین نحوی که می­توانند انجام دهند. کمال­گرایی بهنجار نه تنها موجب مشکلی نمی­شود بلکه باعث می­شود که فرد استعدادهای خود را شکوفا کند و به احساس رضایت شخصی بالایی دست یابد.

برخلاف این نوع کمال­گرایی، کمال­گرایان نابهنجار یا روان رنجور بیشتر در فکر آن هستند که مبادا اشتباهی از آنها سر بزند. آنها هیچ وقت کاملاً احساس پیروزی نمی­کنند. انها حتی اگر از دیگران بهتر کار کنند، باز هم احساس رضایت نمی­کنند.

واکنش فرزندان به والدین کمال­گرا

کودکان و نوجوانان در خانواده­ های کمال­گرا تحت فشار بسیار هستند. آنها معمولاً در برابر والدین خود به دو شکل واکنش نشان می­دهند: (عابدینی و علیزاده، 1390)

• کودک یا نوجوان به اجبار و نه از روی اختیار تسلیم خواسته­هاو نظرات والدین می­شود و همان الگوی رفتاری و فکری کمال­گرایی والدین خود را دنبال می­کند و همان سختی­ها را در زندگی تجربه می­کند.
• کودک یا نوجوان در برابر رفتارهای ناشی از کمال­گرایی والدین خود طغیان می­کند، یعنی به جای نظم، بی­نظمی را انتخاب می­کند. به جای علاقه به درس، تنفر از درس و به جای حضور در منزل، فرار از منزل و گذراندن وقت در خارج از منزل را انتخاب می­کنند. عواقب منفی این طغیان آشکار است و باید خانواده­ها، پدران و مادران در شیوه برخورد با فرزندان خود این موضوع را مورد توجه ویژه قرار دهند تا بتوانند در تربیت فرزندان خود سلامت روانی آنها را تضمین نمایند (افشار و همکاران، 1386).

کودکی که پدر و مادر کمال­گرا دارد هرگز احساس خوشنودی نمی­کند زیرا پدر و مادر هرگز رفتار او را تأیید نکرده­اند. در واقع پیش­نویس یکی از سناریوهای اولیه­ای که برای ما در دوران کودکی نگاشته می­شود، ممکن است پیام «کامل باش» را القا کند.

حال چرا کودک من وسواسی شده است؟؟

1. یکی از مهم ترین عواملی که سبب می شود کودک ما دچار بیماری وسواس شود رابطه ها و جو خانوادگی ما می باشد. مهم است مادر و پدر چه نوع رابطه ای را در زندگی خود دارند و فرزند ما شاهد چه صحنه هایی می باشد.

آیا رابطه ما مملوء از عشق و دلدادگی هست یا دچار مشکلات خانوادگی می باشیم؟

بهترین راه برای درمان مشکلات وسواسی کودکانمان درست کردن رابطه خانوادگی مان هست. وقتی من مادر و من پدر رابطه و اخلاق و رفتار خودم را درست و مشکلات وجودی خودم را رفع کنم ناخودآگاه و کم کم مشکل وسواسی فرزند دلبندمان رفع می شود.

2. به رابطه خود با فرزندمان دقت کنیم؟ آیا من والدی سخت گیر هستم؟ والدی آسان گیر؟

مهم است میزان سخت گیری و کمال گرایی خودمان را بررسی کنیم چه میزان در زندگی فرزندم سخت می گیرم؟ به صحبت هایی که با فرزندمان داریم دقت کنیم. چه سخنانی مابین ما رد و بدل میشود؟

آیا مدام امر و نهی میکنیم؟ مدام فرزندمان را کنترل می کنیم؟ آیا سخت گیری بالایی داریم؟

یا مدام بیان میکنیم

تو نمیتونی. تو از پسش بر نمیایی. تو بی عرضه ای. دست نزن خراب میشه. مواظب باش اشتباه نکنی. همیشه خراب میکنی. کارهاتو درست انجام بده. این کار رو انجام نده گناه داره. خدا دوست نداره.

بسیاری از اوقات ما به الفاظی که در رابطه هایمان بکار میبریم اصلا دقت نمیکنیم.

سخن آخر در رابطه با درمان وسواس کودکان

بهترین راه برای درمان وسواس کودکان دلبندمان آن است که به وجود خود و رابطه خودمان با همسرمان بیشتر دقت کنیم.

جو خانوادگی را عاشقانه کنیم

مشکلات خصوصی و اخلاقی خود را از جمله حس کمال گرایی را کاهش دهیم

بهترین راه برای درمان مشکلات وسواسی کودکانمان تغییر شخصیت خودمان است.